Arsamı veya Tarlamı Kiraya Verebilir miyim? Kiracıyla Yapılacak Sözleşme Örnekleri
Boş duran bir arsa veya tarla, doğru şekilde kiraya verilirse düzenli gelir kaynağına dönüşebilir. Ancak bu sürecin yasal çerçevesi ve sözleşme şartları çok önemlidir. Peki arsa veya tarla kiraya verilebilir mi, nasıl sözleşme hazırlanmalı? İşte tüm detaylar.
Arsa ve Tarla Kiralama Yasal mı?
Evet, arsa ve tarla kiralamak tamamen yasaldır. Türk Borçlar Kanunu’nun 299. maddesi, kira sözleşmesini şu şekilde tanımlar:
“Kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık belirli bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.”
Yani ister imarlı bir arsanız, ister tarım araziniz olsun — mülkiyet size ait olduğu sürece kiraya verebilirsiniz.
Ancak kullanım amacı (örneğin tarım, otopark, yapı kurma vb.) sözleşmede mutlaka belirtilmelidir.
Arsa Kiralarken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Arsa veya tarla kiralamak, konut kiralamaktan farklı bir süreçtir. Aşağıdaki maddeler, olası anlaşmazlıkların önüne geçmek için önemlidir:
- Tapu kaydı kiraya verilecek kişinin adınıza ait olmalıdır. Hisseli tapularda diğer hissedarların yazılı onayı gerekir.
- Kullanım amacı açıkça belirtilmelidir (örneğin: “tarım faaliyeti”, “otopark”, “tiny house yerleşimi” gibi).
- Kira süresi açıkça yazılmalıdır. Tarla kiralamalarında genellikle 1 ila 5 yıl arası süreler tercih edilir.
- Kira bedeli net şekilde yazılmalı, peşin veya aylık/ yıllık ödeme şekli belirtilmelidir.
- Alt kiralama yasağı eklenmelidir. Kiracı, izinsiz olarak arsayı üçüncü bir kişiye kiralayamamalıdır.
Tarla Kiralama (Zirai Amaçlı) ile İlgili Özel Durumlar
Eğer tarla tarımsal üretim için kiralanıyorsa, sözleşme türü “Zirai Kira Sözleşmesi” olarak düzenlenir.
Bu tür kira ilişkilerinde ayrıca aşağıdaki konular önemlidir:
- Kiracının tarım ruhsatı veya ÇKS (Çiftçi Kayıt Sistemi) belgesi olması gerekir.
- Tarlanın bakım, sulama, ürün hasadı gibi sorumlulukları kiracıya ait olur.
- Kira süresi bitince tarla eski haline getirilerek teslim edilmelidir.
- Kiracı, izinsiz yapı, sondaj kuyusu veya kalıcı tesis kuramaz.
Arsa Kiralama Sözleşmesine Eklenmesi Gereken Maddeler
Aşağıda yer alan maddeler, bir arsa veya tarla kiralama sözleşmesinde mutlaka yer almalıdır:
- Taraf Bilgileri: Kiraya veren ve kiracının adı, adresi, T.C. kimlik numarası.
- Taşınmaz Bilgileri: İl, ilçe, mahalle, ada, parsel numarası, yüzölçümü.
- Kullanım Amacı: (örnek: tarımsal üretim, park alanı, depo, reklam alanı vb.)
- Kira Süresi ve Bedeli: (örnek: 1 yıllık, yıllık 60.000 TL bedel, her yıl TÜFE oranında artış yapılacaktır.)
- Ödeme Şekli: Peşin, aylık, yıllık veya mahsul karşılığı.
- Sorumluluklar: Vergi, bakım, sigorta, çevre düzeni ve elektrik-su bağlantı giderleri kime ait olacak.
- Yapı Yasağı: Kalıcı bina, konteyner veya kuyu açılması gibi durumlarda yazılı izin gerekliliği.
- Sözleşmenin Feshi: Taraflardan biri yükümlülüğünü yerine getirmezse cayma hakkı ve ceza bedeli.
Arsa Kiralama Sözleşmesi Örneği (Kısa Format)
ARSA / TARLA KİRA SÖZLEŞMESİ 1. TARAF BİLGİLERİ Kiraya Veren: [Ad Soyad / T.C. Kimlik No] Kiracı: [Ad Soyad / T.C. Kimlik No] 2. TAŞINMAZ BİLGİLERİ İl: ______ İlçe: ______ Mahalle/Köy: ______ Ada/Parsel: ______ Yüzölçümü: ______ m² 3. KULLANIM AMACI Kiralanan taşınmaz, [örnek: tarımsal faaliyet / araç park alanı] amacıyla kullanılacaktır. 4. KİRA SÜRESİ ve BEDELİ Süre: ____ yıl (____ - ____) Kira Bedeli: ____ TL (Yıllık / Aylık / Peşin) 5. DİĞER HÜKÜMLER - Kiracı, taşınmaz üzerinde izinsiz yapı, sondaj veya kuyu açamaz. - Kiracı, araziyi zarar vermeden iade etmekle yükümlüdür. - Bu sözleşme 2 nüsha olarak düzenlenmiş olup taraflarca imzalanmıştır. Tarih: ___ / ___ / 20___ Kiraya Veren: ____________________ Kiracı: ____________________
Vergisel ve Hukuki Yükümlülükler
Arsanızı kiraya verdiğinizde, elde ettiğiniz gelir gayrimenkul sermaye iradı sayılır.
Bu gelir yıllık olarak beyan edilir ve belirli tutarların üzerinde vergiye tabidir.
Ayrıca kira sözleşmesinin noter onaylı yapılması ve kiracı tarafından damga vergisinin ödenmesi gerekir.
Sonuç: Doğru Sözleşme, Güvenli Gelir
Arsa veya tarlayı kiraya vermek, düzenli gelir elde etmenin en kolay yollarından biridir.
Ancak bu süreçte yazılı sözleşme, noter onayı ve açık şartlar olmazsa olmazdır.
Kiracının ne amaçla kullandığını ve taşınmaza zarar vermediğini düzenli kontrol etmek de önemlidir.
Unutmayın, doğru sözleşme sizi hem maddi hem hukuki olarak korur.