1. Kooperatif Nedir ve Nasıl Kurulur?

Kooperatif, bir grup kişinin ortak ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurduğu yasal bir tüzel kişiliktir.
Türkiye’de kooperatiflerin kuruluşu, 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre yapılır ve Ticaret Bakanlığı’nın denetimi altındadır.

Her kooperatifin bir ana sözleşmesi, yönetim kurulu ve resmî kayıtları bulunmak zorundadır.
Bu kayıtlar olmadan yapılan her türlü üyelik veya para toplama faaliyeti, yasal olarak geçersizdir.

2. Yasal Olmayan Kooperatifler Nasıl Ortaya Çıkıyor?

Son yıllarda özellikle arsa ve konut sektöründe, “uygun fiyatlı arsa” veya “kooperatiften daire” vaadiyle çok sayıda dolandırıcılık vakası yaşanıyor.
Bu tür kooperatifler genellikle:

• Ticaret Sicil Gazetesi’nde kayıtlı olmayan,
• KoopBİS sistemine (Kooperatif Bilgi Sistemi) entegre edilmemiş,
• Vergi numarası veya resmi muhasebe kaydı bulunmayan,
• Toplu para toplayıp hiçbir resmî evrak vermeyen,
• Gerçekte var olmayan arsalar üzerinden satış vaadi sunan

oluşumlardır. Bu yapılar, “ön üyelik”, “sınırlı kontenjan” veya “yatırım fırsatı kaçmaz” gibi ifadelerle güven kazanmaya çalışır.

3. KoopBİS Nedir ve Neden Önemlidir?

KoopBİS (Kooperatif Bilgi Sistemi), Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen, Türkiye’deki tüm yasal kooperatiflerin kayıtlı olduğu dijital platformdur.
2025 yılı itibarıyla 60 binden fazla kooperatif sisteme entegre edilmiştir.

Bir kooperatifin yasal olup olmadığını kontrol etmek için şu adımları izleyebilirsiniz:

1. koopbis.ticaret.gov.tr adresine gidin,
2. “Kooperatif Sorgulama” sekmesini açın,
3. Kooperatifin adını, vergi numarasını veya il/ilçe bilgilerini girin,
4. Kooperatifin faal olup olmadığını, yöneticilerini ve faaliyet konusunu kontrol edin.

KoopBİS’te görünmeyen bir kooperatifin resmî bir varlığı yoktur — bu durumda kesinlikle para ödemesi yapılmamalıdır.

4. Yasal Olmayan Kooperatifleri Nasıl Tespit Edebilirsiniz?

Bir kooperatifle karşılaştığınızda şu detaylara dikkat edin:

🔹 Resmî Kayıtlar

Kooperatifin ticaret sicil kaydı ve vergi levhası yoksa, yasal değildir.
Ayrıca şirketin MERSİS numarasını isteyip sorgulama yapabilirsiniz.

🔹 KoopBİS Kaydı

KoopBİS kaydı olmayan kooperatifler, Ticaret Bakanlığı tarafından denetlenmemektedir.
Bu, resmî muhatap bulamayacağınız anlamına gelir.

🔹 Arsa Tapusu ve Lokasyon

Kooperatifin size gösterdiği arsanın tapu bilgilerini mutlaka kontrol edin.
Tapu kayıtlarında arsa, “kooperatif adına tescilli” değilse risk vardır.

🔹 Üyelik ve Aidat Sistemleri

Yasal kooperatifler üyelik sırasında resmî makbuz verir.
Elden para veya “katılım bedeli” adı altında ödeme yapmak büyük risktir.

🔹 Aşırı Vaadler

“Bir yılda tapu”, “yarı fiyatına villa” gibi vaatler genellikle dolandırıcılığın sinyalidir.
Kooperatif yatırımları uzun vadeli ve planlı süreçlerdir.

5. Yasal Bir Kooperatifte Olması Gereken Belgeler

Bir kooperatifin yasal olup olmadığını anlamak için aşağıdaki belgeleri mutlaka isteyin:

• Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayımlanmış kuruluş ilanı,
• Ana sözleşme (Ticaret Bakanlığı onaylı),
• KoopBİS kayıt numarası,
• Vergi levhası ve güncel faaliyet belgesi,
• Tapu kayıt örneği (kooperatif adına kayıtlı),
• Yönetim kurulu karar defteri ve imzalı toplantı tutanakları.

Bu belgeler size gösterilemiyorsa, işlem yapmadan önce mutlaka noter, avukat veya Ticaret İl Müdürlüğü aracılığıyla doğrulama yapın.

6. Dolandırıcılık Durumunda Ne Yapılmalı?

Eğer yasal olmayan bir kooperatiften mağdur olduysanız, şu adımları izleyin:

1. Ticaret İl Müdürlüğü’ne şikayet edin.
2. Cumhuriyet Savcılığı’na suç duyurusunda bulunun.
3. Noter makbuzları ve dekontları delil olarak saklayın.
4. Gerekirse tüketici mahkemesine başvurun (eğer bireysel yatırımcıysanız).

Kooperatif üyeleri aynı durumdaysa, toplu dava açmak da mümkündür.
Bu süreçte “kooperatif hukuku” veya “ticaret hukuku” alanında uzman bir avukatla ilerlemeniz önerilir.

7. Yatırım Yapmadan Önce Uygulanabilecek Güvenlik Adımları

• KoopBİS’te sorgulama yapın: koopbis.ticaret.gov.tr
• Tapu kayıtlarını e-Devlet üzerinden inceleyin,
• Belediyeden imar durumu belgesi alın,
• Kooperatif yönetimini yüz yüze tanıyın ve toplantılarına katılın,
• Resmî makbuz veya banka dekontu olmadan hiçbir ödeme yapmayın.

Bunlar basit adımlar gibi görünse de, yüzbinlerce liralık mağduriyetleri önlemenizi sağlar.

Sonuç: “Kooperatif” Adı Her Zaman Güven Demek Değil

Kooperatif sistemi Türkiye’de uzun yıllardır başarılı örnekler üretmiştir; ancak kontrolsüz büyüme, sahte girişimlerin önünü açmıştır.
Bugün “kooperatiften arsa” veya “kooperatiften ev” almak istiyorsanız, yalnızca yasal ve kayıtlı yapılara güvenin.

Unutmayın: Gerçek kooperatif belgeleriyle, sahte vaatler arasındaki farkı bilmek sizi hem maddi hem hukuki zarardan korur.

Yatırım yapmadan önce her zaman araştırın, sorgulayın ve emin olun.